Helsinki zoo Korkeasaari

Restaurant Pukki 1884
Alle paden leiden naar Pukki dat er met avondverlichting fantastisch uit moet zien. De houten parkvilla in het midden van de zoo is van Theodor Höijer, dé Finse architect in de late 19e eeuw, bekend van het Ateneummuseum en de brandweerkazerne in Helsinki. Het is gebouwd als restaurant en is dat nog altijd. Inmiddels ook een monument. Er staat een realistisch bronzen bokje bij van de wereldtentoonstelling Parijs 1889 dat in 1892 aan de stad Helsinki is geschonken.

De andere restaurants zijn vanbinnen gemoderniseerd met behoud van de oude muren. Het oude wachthuis is in 2006 verbouwd tot Café Hedvig.

Wachtruimte 1887
Het houten paviljoen diende als wachtruimte bij de kade. Het gebouwtje op een stenen verhoging is nu in het zomerseizoen open als snoepwinkel .

Architect: Theodor Decker

Berenverblijven
Drie oorspronkelijke berenverblijven waaronder het ijsberenverblijf (1914) naast de haven staan leeg. De berenkastelen (1903 en 1905) bij Borealia en Amazonia zijn gehuld in Finse nationaal-romantische bouwstijl. Aan twee kanten had je buitenverblijven en het bakstenen deel achter was binnenverblijf.

Architect: Theodore Höijer

Zoo Dublin heeft een stokstaartenverblijf in restaurant The Meerkat, in Helsinki tafel je tegenover het berenkasteel dat in het Olympisch jaar 1952 is opgeleverd. Gescheiden door glaspanelen kijken mens en beer naar dezelfde zee. Het ruime verblijf op een helling heeft een monochrome muur aan de achterkant en open grotachtige verstopplekken voor de dieren. Echt en nep doorelkaar. Bezoekers zien de dieren niet alleen via glas maar ook rechtstreeks. De helling is feitelijk de schuine kant van een grote kuil waardoor je vanaf de overkant goed zicht hebt. Net als bij de bharals zijn de rotsoppervlakken wat afgerond.

Natuurschool Arkki
Het oude tuinmanshuis van één verdieping stamt uit1929 en is 50 jaar later verbouwd tot kantoor. In 2016 is het witte houten gebouw aangepast voor Natuurschool Arkki.

Leeuwenkasteel 1935
Het leeuwenkasteel achter de steile klif voor de bharals werd later apinalinna, apenkasteel. De witte muren zullen 's zomers warmte vasthouden en de rotsachtige zuidwestelijke helling zal veel wind vangen. Bezoekers lopen langs de ramen of strijken neer op een bankje. Er hangen spiegels naast de ramen om na te apen. Een trap omhoog biedt de bezoeker een andere kijk op de zaak.

Nog even over de leeuwen, in 1962 is de eerste kattenvallei opgeleverd.

Uitkijktoren 2002
De uitkijktoren is bedacht en gemaakt door architectuurstudenten van de TU Helsinki. Hij moest 10 meter hoog en van hout zijn. Het winnend ontwerp - het was een wedstrijd - volgt het lijnenspel van een bestaande muur en wat berken aan de winderige zuidwestkust boven de 18 meter hoge geitenrots. Als je langs vaart zie je pas hoe hoog dat is. De toren van twee verdiepingen combineert een vloeiend groen design met een onregelmatige vorm. Achter een met staal omlijste opening begint de trap. De buitenkant bestaat uit 72 met stoom gebogen latten en 600 boutverbindingen. De Zeepbel, Bubbel, ik zeg Barbapapa staat op een verzonken betonnen fundering.

Architect: Ville Hara

Het winnend projectplan omvat landschap, kassen, auditorium, nocturama, receptie, technische ruimte en restaurant. De historische verblijven en grote bomen moeten blijven, passend doch tegen minimale kosten.

De Franse architecten stellen geografie boven architectuur en stoppen veel bezoekersbeleving in de dierentuin. Aldric Beckmann spreekt van "... een neptopografie creëren als een flirt tussen architectuur en landschap". Eiland, natuur en verbeteringen voor de dieren waar bezoekers te gast zijn, krijgen alle aandacht. Dat te gast zijn hadden de architecten ook bij Zoo Vincennes in gedachten. De vegetatie is verdicht. Behalve een hoofdweg zijn er niet-bewegwijzerde secondaire paden. Een met een glazen koepel overdekte ingang en een ijsberenverblijf staan ook in het voorstel.

De keuze was reuze op het natuurrijke eiland:

• Het bomenrijke historisch gedeelte is biozone Aziatisch gematigd loofbos geworden
• het steile westen natuurlijk Centraal-Aziatisch berggebied
• het open terrein Centraal-Aziatisch steppengebied
• en het oosten toendra en poolgebied.

Architect: Beckmann-N’Thépé
Landschapsarchitect: TN Plus

Voor het een zooeiland werd was Korkeasaari visplek, graasland, houtopslag en in de Krimoorlog militair gebied. Vanaf 1864 bedienen stoomboten de Helsinki-archipel. In 1883 wordt het een volkspark ter verheffing van de arbeidersklasse naar ontwerp van architect Höijer en stadshovenier Jernström. Het park krijgt paden en beplanting. Er volgen een restaurant (Höijer 1884), pier, toilet, uitkijkpunt, zwembad, wachtpaviljoen (Decker 1887), kegelbaan (Mieritz 1888) en een wasruimte (Decker). In 1889 opent de dierentuin met vooral Finse dieren en de gemeente Helsinki als eigenaar. Tot 1974 kon je er in de winter via een ijsweg komen. De Helsinkibrug (1974) is in 2006 vervangen door de huidige 300 meter lange brug.

Met zoon afspreken in Helsinki en ouderwetsch naar de dierentuin? Check! De ingang met alles wat nodig is om een zoo te runnen, moet het nieuwe gezicht zijn. Op een grijze ochtend is die visuele identiteit nog wat dun. Achter de kassa de brug naar het eiland. Er was €100 mio begroot, maar uh... geen overdekte passage, geen poolgebied met ijsberen te zien. De meeste dieren hier kunnen tegen kou, toch vertonen zich weinig grazende kunstwerken in september. Weer of geen weer, deze zoo ligt op een eiland en dat is zijn Unique Selling Point. Geen verkeersgeluiden hier! Recreatieplekken langs de kust. Hout en groen om de draadrasters met de omgeving te versmelten. Dezelfde beplanting binnen en buiten de verblijven om de natuurlijke uitstraling te versterken. Zo natuurlijk dat ik geen neprotsen verwachtte. Tent-achtig net voor de zeearenden. Hoge platforms voor de katten. Terug nemen we de ferry naar het centrum. Als we later bij toeval nog een keer langs de dierentuin varen hebben we mooi zicht op de uitkijktoren, de geiten op de steile kliffen en het voormalig Marinemuseum op het kleinere eiland Hylkysaari.