Berlijn zoo

Antilopenhuis
Het centraal gelegen Antilopenhuis voor giraffen is ouder dan de Indiase pagode (olifantenhuis) bij de ingang. Daterend van 1871/72 is dit het oudste dierenverblijf van Berlijn. De bouwstijl is typerend voor die tijd, een exotisch ontwerp dat naar het land waar de dieren vandaan komen verwijst. Net als in zoo Antwerpen is een moskee als voorbeeld genomen. Het is een verwijzing met een knipoog, want iedereen weet dat giraffen in Afrika niet in paleizen wonen en toch wekt de rijk versierde toegangshal wel die indruk. In 1872 wordt dit juweeltje van dierentuinarchitectuur beroemd wanneer keizer Wilhelm I, tsaar Alexander II en de 2 Franzen van Oostenrijk en Hongarije hier samen een copieus ontbijtje doen, gevolgd door een rondje zoo. 

Oorspronkelijk staan er 22 getraliede buitenkooien omheen, die begin 80er jaren 20e eeuw plaats maken voor 6 buitenverblijven.

Zebrahuis
Een langgerekt Arabisch gebouw met Moorse torens en een balkon op 3 pilaren doet sinds aanpassingen in 1910 voornamelijk dienst als zebrahuis. Het ziet er aan elke kant anders uit. Het past ook heel goed bij de Duitse voorliefde voor ridderverhalen. Wat heet, de Duitsers hebben de romantiek zo ongeveer uitgevonden en is dit niet sprekend een wit kasteeltje?

20e en 21e eeuw
In 1939 is zoo Berlijn volgens zichzelf de belangrijkste ter wereld met een collectie van 1400 soorten zoogdieren en vogels, bij elkaar 4000 exemplaren. Daarbovenop herbergde het aquarium zo'n 750 verschillende soorten vissen, reptielen, amfibieë en ongewervelden in het aquarium, 8300 stuks.
91 dieren overleven de bombardementen van november 1943, januari 1944 en april 1945. 

Na de oorlog verschijnen overal rechtlijnige gebouwen in dierentuinen. Exemplarisch hiervoor is het Berlijnse apenhuis uit 1959. Het roofdierenhuis is een functioneel gebouw.
De kamelen zijn te zien bij een nice 'kistje' dat in De Stijl niet zou misstaan. Kijk maar naar hoe de stenen gestapeld zijn. Alleen het afdakje mag strakker à la Mies de la Rohe.

Midden jaren 70 komt de vervanging van tralies door glas. En 10 jaar later zijn de verblijven ruimer, hygiënischer en de landjes grazig met her en der een rotspartij. De tralieloze zoo is niet meer weg te denken.

De nijlpaarden hebben alle bouwstijlen meegemaakt en beleefd
In 1874 betrekken zij een Aziatische tempel, in 1888 een Moors nijlpaardenhuis dat in 1956 door een functioneel doorzonverblijf vervangen is. In 1997 komt er een onderkomen in de quasi-natuurstijl die aan het eind van de 20e eeuw heerst. Een soort van aquarium met 2 glaskoepels (plexi) waardoor de dieren onder en boven water te zien zijn. De bewoners van de glazen bolwerken kunnen van het ene naar het andere bassin zwemmen; de bewakers zijn in de gelegenheid dit kanaal met een sluis af te sluiten.

Aquarium
Voor het aquarium is een apart toegangskaartje nodig, maar het gebouw uit 1913 is de moeite. Het is twee keer groter gemaakt en dat is te zien aan de grotere bassins die later geplaatst zijn. Het glas in lood heeft de oorlog op de onderste van de drie verdiepingen overleefd en is later in het gebouw verwerkt. Nooit eerder een meerval in glas in lood gezien! Het aquarium verwierf bekendheid met een kwallencollectie die bijzonder mooi gepresenteerd is.

Indiase pagode of Olifantenpoort
In de magere naoorlogse tijd is onder meer een kopie van het originele olifantenhuis uit 1899 opgetrokken. Twee liggende zandstenen olifanten onder een rijkversierd kroepoekdak, lokken bezoekers naar vreemde dieren uit verre streken. De Indiase pagode behoort tot de meest gefotografeerde bezienswaardigheden van Berlijn en is telkens op basis van voortschrijdend inzicht aangepast. De originele buitenmuur had citroengele tegels.

Fazanterie 1962
Bijzonder opvallend is de galerij van uit hout gesneden reigers, pelikanen en andere gevederde vrienden die eind 18e eeuw op een school voor beeldhouwkunst gemaakt zijn en in 1982 gerestaureerd door Willi Kettner.

Giraffenhuis
Het giraffenhuis wordt herbouwd. Zo ook het Russisch blokhuis ernaast en in samenwerking met de Thaise regering het Siamese rundergebouw uit 1907 voor de Bantengs. Alles nog altijd met het idee dat het onderkomen visueel met het land van herkomst moet zijn gelinkt. Het Russisch blokhuis vormt met het Indiaans onderkomen voor Amerikaanse bizons en de wisenten één gebouw. Het buitenverblijf van de leeuwen uit 1936 heeft de oorlog redelijk doorstaan. Een verbouwing van het in 2004 heropende giraffenhuis kostte een slordige €950000. Er zijn stallen voor de antilopen gekomen en slaap- en loopstallen voor de giraffen. Het middendeel suggereert een Afrikaanse savanne waar de bezoeker slechts door een waterval gescheiden tegenover giraffen komt te staan, terwijl de toegangshal na de verbouwing volgens het jaarverslag nostalgische flair uitstraalt.

Vogelhuis 2013
Naar ontwerp van architecten Saradshow Fischedick Berlin is in 2013 het vogelhuis opgeleverd. Het past wonderwel in deze dierentuin terwijl meteen duidelijk is wat hier niet 19e-eeuws aan is. Alles is modern ingedeeld, choreografisch gepositioneerd. Je ziet het ook aan de titels die niet gecentreerd boven de deuren staan.