Boedapest zoo
Onder leiding van János Xantus opent in 1866 de dieren- en plantentuin Boedapest met 500 dieren en 11 gebouwen op wat dan randje stad is. De huidige indeling van de zoo is het resultaat van een grootscheepse verbouwing van 1907 tot 1912, wanneer Boedapest stad de leiding heeft overgenomen. Op 20 mei 1912 wordt zoöloog Adolf Lendl die de verbouwing leidde, de nieuwe directeur. Mede door de strategische ligging tussen twee spoorlijnen raken verschillende gebouwen beschadigd of verwoest in de Tweede Wereldoorlog.
Observaties
Architectuur
Folklore en Transsylvanische architectuur
In plaats van de exotische dierenverblijven die je verwacht, zie je vooral schuren en stallen zoals op het Hongaarse platteland. Ongetwijfeld geïnspireerd door de Hongaarse Romantiek hebben bouwmeesters Károly Kós en Dezsö Zrumeczky zich uitgeleefd in deze nationale volks- of folklorestijl. De namaak Grote en Kleine Rots en de rij Transylvanische gebouwen zijn ook van Károly Kós.
Olifantenhuis
Het olifantenpaviljoen is tussen 1909 en 1912 opgetrokken naar ontwerp van hoogleraar bouwkunde Kornél Neuschloss, op wiens naam ook de prachtige toegangspoort staat. De stijl is Art Nouveau met Arabische elementen. Keramische tegels van de Hongaarse tegel- en porseleinfabriek Zsolnay verfraaien daken, (Moorse) hoefijzerbogen en mozaïekvloer. Minaret en koepel hinten naar de Ottomaanse overheersing. Na protest van Turkse zijde is de minaret in 1915 afgebroken.
Wanneer de centrale verwarming na WOII nog blijkt te werken, vinden alle zoo-dieren een tijdelijk onderkomen in het olifantenhuis. Er volgt een lange periode van leegstand en verval totdat in de jaren 90 het idee postvat om het gebouw in originele staat terug te brengen. Na een opknapbeurt (1997 tot in 1999) waarin ook de minaret zonder incidenten terugkeert, lopen er weer olifanten, neushoorns en nijlpaarden bij het dikhuidenhuis. In 2000 is voor het olifantengebouw de Europa Nostra medaille uitgereikt, vanwege
de gevoelige en precieze restauratie van dit opvallende voorbeeld van Hongaarse Art Nouveau-architectuur.
Tegenwoordig is het olifantenhuis een beschermd monument.
Palmhuis
Gustave Eiffel van de toren in Parijs is ook aan het werk geweest in Boedapest. Zowel het Palmhuis in de dierentuin als het Boedapest-Weststation dragen de kenmerkende signatuur van de Eiffel Company.
Magische berg
Een 21e-eeuwse attractie bevindt zich in de Grote Rots. Varázshegy of Magische berg is een interactieve tentoonstelling over de evolutie met 3D-films, dierenshows en educatieve spelletjes.
Geschiedenis
Bezoek 1995
In 1995 zijn er verbouwingen en een wandelpad eindigt abrupt met het bordje "einde van de zoo". De dierentuin heeft een geografische indeling en een collectie inheemse en exotische dieren.
Bij de Jugendstil hoofdingang van Kornél Neuschloss linksaf en je ziet de grote vijver tegenover de Japanse tuin (1965). Het Palmhuis van Eiffel staat op de monumentenlijst en herbergt exotische planten, aquarium, terrarium en krokillenhuis; in het souterrain is een zee- en zoetwateraquarium. In 1985 is het vogelhuis (monument ook) gemoderniseerd en uitgebreid met een vrije-vlucht volière. Daarnaast een volière met roofvogels. Vlakbij de rotsen pelikanen en ijsberen. Er is een kleine zoogdierenhuis, een collectie apen waaronder orang utans en otters die onder en boven water te zien zijn, roofdieren waaronder luipaarden, beren naast kangoeroes. Afrikahuis tegenover het Aziëhuis. Giraffen en een insectarium aan de kant van de Grote Rotsen in de buurt van het nieuwe mensapenhuis.
Plattegronden dierentuin Boedapest
Cijfers
- 9 augustus 1866
- Soorten: 700
- Dieren: 3000
- 17,3 ha
- 19e-eeuwse zoo
- Architect betrokken
- Monumentale verblijven
